Geschiedenis Noord-Holland
Holland was het voornaamste gewest van een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep betreffende 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 de Acte over Staatsregeling aangenomen, waarmee een oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. De republiek werden onderverdeeld in 8 departementen met zo veel geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement met Texel
het departement aangaande de Amstel
dit departement betreffende de Delf
Tevens lagen verder het departement aangaande de Schelde en Maas en dit departement betreffende de Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed de andere ordening niet en na een instelling in 1801 betreffende het Bataafs Gemenebest werden dit departement Holland ingesteld in overeenstemming met de antieke gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werd dit Bataafs Gemenebest vernieuwen door dit Koninkrijk Holland. Dit jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend betreffende Zuid-Holland). Nadat in 1811 het Koninkrijk Holland voor het Franse Keizerrijk werden gevoegd, werden Amstelland bij Utrecht gevoegd tot dit département een la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden van een Maas.
Nadat een Fransen eind 1813 uit Holland gevlucht waren, bleef een opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende een Grondwet van 29 maart 1814 werden een departementen verwisselen via provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden over de Maas werden verenigd in een provincie Holland. Door minister Met Maanen werd in een grondwetcommissie nog een naam Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde juiste verlangen betreffende achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch dit werden door een rest over een commissie verworpen.[twee]
De andere provincie kreeg in 1814 twee gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende de voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen terug van Friesland tot Holland, maar ons deel van Hollands Brabant was bij Noord-Brabant en in 1815 werden ook dit laatste Hollands Brabant, het Land betreffende Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 de grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde de dominantie te beperken werd Holland voor de grondwetsherziening met 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzaak hiertoe werden in Zuid-Holland niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit immers in sterke mate vanwege Amsterdam, het in 1838 het provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag gaan ten gunste met Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd voor een overheersende positie met Amsterdam en drong men aan op het herstel over de verdeling zoals deze was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier wegens 1795. Hier werd desalniettemin niet aan tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werd die voor Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel over de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden de eilanden Vlieland en Terschelling voor een provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit aangaande Noord-Holland.
Om 2010 tot 2012 was daar enige tijd sprake met een samenvoeging betreffende een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werden duidelijk dat die plannen betreffende een baan bestaan.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto met het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel over Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen een Noordzee, een Waddenzee en dit IJsselmeer. In dit zuiden grenst de provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten door remedie van de Houtribdijk en Hollandse Brug aan de provincie Flevoland en in het noorden via remedie van de Afsluitdijk aan de provincie Friesland.
De provincie kan geraken onderverdeeld in ons noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en vroeger het IJ) mits grens werkt.
Ten zuiden over dit Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden van Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer met de luchthaven Schiphol en tegelijk dit Gooi, tevens ons dichtbevolkt gebied, doch betreffende een landschappelijk volkomen ander karakter (bosrijk en ook niet totaal vlak).
Ten noorden met het Noordzeekanaal bevinden zich een Zaanstreek en andere, kleinere, delen en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot iets voorbij een stad Alkmaar. Er bevinden zichzelf in het deel over een provincie verder landelijker gebieden: Waterland, een omvangrijke droogmakerijen Schermer, Noord-Holland Beemster, Wormer en Purmer en volkomen in dit noorden een Kop aangaande Noord-Holland betreffende dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
De westkust van de provincie is grotendeels via duinen beschermd. Hier liggen bekende badplaatsen indien Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond met Zee en Bergen. Waar een duinen via een Noordzee waren verzwolgen, werd de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
De streek tussen Haarlem, Velsen (met allebei de zijden aangaande het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Een deel aangaande Kennemerland vormt de IJmond, betreffende een Hoogovens en overige industrie: het is het westelijk gebied betreffende het Noordzeekanaal, met ingeval middelpunt de haven en sluizen aangaande IJmuiden. Ten noorden aangaande Kennemerland ligt de antieke marktplaats Schagen en op een noordpunt met dit schiereiland de marinehaven Den Helder, daarnaast veerhaven voor Texel.
Aan een oostkust liggen historische steden wanneer Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en verder dit eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
De voornaamste binnenwateren in Noord-Holland bestaan het IJ (heb je ons zeearm) en dit Noordzeekanaal met de daarin, weet vervolgens niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken meerdere dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams de meeste bekendheid, het behalve in Amsterdam ook in steden indien Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel kan zijn te horen, omdat op deze plaats heel wat Amsterdammers wonen. De meest organische dialecten vindt men op dit platteland. Hoe noordelijker men komt, hoe verdere dit lokale dialect met de standaardtaal afwijkt; vooral dit Tessels en dit Wierings hebben ons enorm eigen karakter.
Precies zodra in overige dialectgebieden is ook in Noord-Holland sprake over ons teruggang aangaande de dialecten. Zeker zijn enkele dialecten alsnog opvallend vitaal. Met name dit Volendams is ter plaatse nog enorm doorgaans gesproken. Andere dialecten, bijvoorbeeld dit Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ kan zijn vanouds een barrière en het blijkt tevens uit de dialecten. Een dialecten ten noorden aangaande dit IJ bestaan de meeste afwijkende.
Bij dit IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
Een dialecten ten zuiden betreffende het IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op de dialecten over Zuid-Holland en worden taalkundig ook dikwijls wanneer Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen een traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts een overgangspositie in, betreffende zowel Noord- indien Zuid-Hollandse kenmerken. Een Gooise dialecten, welke intern vrij divers zijn, blijven in de Utrechtse band.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten aangaande vanouds geïsoleerde gemeenschappen zodra Volendam, Egmond ofwel de Waddeneilanden hebben ons heel persoonlijk ontwikkeling doorgemaakt en zijn op enkele punten heel conservatief gebleven, daar waar ze zich op verschillende punten juist opvallend hebben vernieuwd en daarom zeer scherp met de omliggende dialecten bestaan gaan afwijken.
Een indeling met de dialecten boven het IJ kan zijn problematisch en is aanleiding geweest tot verscheidene polemieken in de taalwetenschap. Veelal is op een verwantschap betreffende het Fries gewezen: betreffende name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over heel wat akelig betreffende het Fries. Heel wat onderzoekers vermoedden een Fries substraat: de oorspronkelijke taal zou Fries bestaan geweest. Het Hollands zou het Fries pas laat verdrongen hebben en heeft dit nooit volstrekt kunnen vernieuwen, waardoor Friese vormen en constructies alsnog voortleven in de dialecten. Alhoewel die theorie veel aanhang bezit, is ze door verschillende taalkundigen aangaande een hand gewezen en zullen de Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn een overheids-NV, opgericht op 5 juli 2004, met de Provincie Noord-Holland zodra enige aandeelhouder. De bedrijf zorgt in opdracht van de besturen met een recreatieschappen voor de ontwikkeling, vatbaarheid, dit beheer en onderhoud betreffende 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan een paar grote nationale parken: het Nationaal Park Duinen met Texel (een gehele westzijde aangaande Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook van Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Ernaast bestaan daar in Noord-Holland ons tiental andere door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (met Wijk met Zee tot Schoorl), de Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn er in Noord-Holland alsnog ettelijke verschillende grotere en kleinere natuurgebieden, zoals het Goois Natuurreservaat, de Hulk, dit Naardermeer, dit Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. regio door Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor het hoofdartikel over het thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland kan zijn van de zomer ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort